Belastingbetalers moet die tirannie van die meerderheid self takel

Toe die Bostonse regsgeleerde, James Otis in February 1761 die argument "taxation without representation is tyranny" in 'n betoog voor 'n komitee van die destydse wetgewer van Massachusetts gevoer het, het hy min geweet dat die spreuk die inspirasie sou word van 'n revolusie wat sou lei tot die geboorte van die VSA.

Anders gestel, sê die spreuk dat net 'n tiran vir mense belasting oplê sonder om hulle te ken oor die spandering van daardie belasting.

Interessant genoeg, ontvou 'n ander tipe tirannie homself in Suid-Afrika.

Tydens 'n ontmoeting met 'n groep belastingbetalers van Wolmaransstad, vertel een sakeman my dat hy op sy drie eiendomme in die dorp – 'n woonerf, 'n besigheidserf en 'n nywerheidserf – meer belasting betaal as die hele aangrensende township. "Ons finansier ons eie ondergang", sê hy ontstoke.

Wanneer verkiesings plaasvind, stem die nagenoeg 15 000 township-kiesers soos een man vir die ANC terwyl die 2 000 dorpsinwoners se stemme grootliks verdeel is tussen die plaaslike inwonersvereniging en die opposisie partye.

Terwyl die meerderheid telkens in verkiesings seëvier, gaan dienslewering dramaties agteruit en raak dorpe, stede en plase onveiliger, veral vir die swaar belaste minderhede. Dit gebeur landwyd.

Ironies genoeg, het die einste inwoners wat soos een man vir ANC rade gestem het die afgelope aantal maande in hewige dienstebetogings teen hulle plaaslike rade betrokke geraak. Beelde van dikwels geweldadige massaoptrede in Brits, Balfour en Standerton is nog vars in die geheue.

Enersyds is die inwoners van munisipaliteite ontevrede – andersyds het inwoners van groot stede die afgelope weke gesien hoe munisipale werkers staak. Die werkers het skynbaar gevrees dat niemand agterkom dat hulle staak nie – en daarom is die impak van die staking vergroot deur die uitgooi van vullisblikke en die saai van totale chaos in die groot stede.

Terwyl hierdie absurde prentjie homself afspeel, het belastingbetalers reeds landwyd begin om hulleself in plaaslike belasting-aksies te organiseer. Meer as 250 belastingbetalersaksies bestaan reeds.

Belasting word dikwels in 'n aparte trustrekening inbetaal, nadat 'n dispuut met die plaaslike owerheid ingevolge Artikel 102 van die Munisipale Stelsels Wet verklaar is. Die geldigheid van die argumente wat belastingbetalers oor die verklaring van dispute kragtens artikel 102 lewer moet egter nog in die howe getoets word. Maar ongeag wat die howe mag beslis, bestaan daar nou 'n feitelike situasie landwyd dat belastingbetalers betrokke geraak het by die bestuur van hulle dorpe en die lewering van dienste – al is dit op 'n onkonvensionele manier.

In plekke soos Sannieshof, het die belastingbetalers al self ingespring om waterbesoedeling in die dorp en in die township te bestry en elders spring belastingbetalers self aan die werk om slaggate op te vul, sypaadjies te verfraai of waterlekke te herstel.

In teenstelling met die rommelstrooiing en chaos van stakende munisipale amptenare is die protes van belastingbetalers dus eintlik opbouend. Mens sou verwag dat die owerheid die belastingbetalers bedank vir hulle optrede en maniere sou ondersoek waarop die opbouende en deelnemende optrede van belastingbetalers geïntegreer kan word by munisipale omkeerstrategieë.

Maar die regering dink skynbaar anders. Trouens, hy speel sy ou troef -die rassekaart.

Tydens 'n mediakonferensie sonder die Minister van Samewerkende Regering en Tradisionele Leierskap, Sicelo Shiceka, belastingbetalersverenigings (van alle dinge) uit as die sondebokke vir die verval van munisipale dienste. Hy meen dat belastingbetalers "parallelle regerings" geskep het wat die regering ondermyn. Shiceka dreig selfs "wit" belastingbetalers dat hulle hulle vir "oorlog" moet voorberei (Beeld 3 Maart 2010).

Ook die Gautengse premier me. Nomvula Mokonyane was gou om Shiceka te verdedig en te kla dat "wit rassiste daarop uit is om die Tshwane-metroraad geldelik te wurg" (Beeld 11 Maart 2010).

Asof bogenoemde uitsprake nie genoeg omstredenheid uitgelok het nie, besluit die premier om haar woede teenoor wittes nog verder te voer. Op 6 April – vyf dae nadat AfriForum 'n interdik in die Pretoriase Hooggeregshof verkry het teen die sing van die haatlied Dubul' iBunhu en drie dae nadat nuus oor die brutale moord op Eugene Terre'blanche die wêreld geruk het – sing sy en die beleërde burgemeester van Tshwane Dr Gwen Ramokgopa die haatlied saam tydens 'n herdenkingsgeleentheid in Mamelodi.

Die gebeure laat belastingbetalers met die vraag: waarheen nou? As lede van 'n sigbare minderheid moet veral wit Suid-Afrikaners hulleself toenemend op die howe beroep om hulle regte te beskerm en die regstaat te verdedig. Weereens word hierdie pogings om die grondwet en die regstaat te verdedig nie verwelkom nie, maar met woede begroet. Die ANC sekretaris-generaal, mnr Gwede Mantashe se reaksie daarop is om te kla dat "regses wat hulleself op die howe beroep tans die grootste enkele vyand van transformasie" in die land is.

Die tirannie van die meerderheid kan nie deur 'n klomp vryswewende enkelinge teengewerk word nie. Belastingbetalers en inwoners van plaaslike gemeenskappe moet hulleself landswyd organiseer in plaaslike burgerregte-forums rondom daardie twee sake waarin die owerheid faal: gemeenskapsveiligheid en plaaslike dienslewering.

AfriForum funksioneer tans op nasionale vlak en spreek burgerregte kwessies op die twee terreine reeds op daardie vlak aan. Dit het nou noodsaaklik geword dat AfriForum homself vermenigvuldig deur sy snelgroeiende ledebasis in plaaslike gemeenskapsverband te aktiveer. 'n Burgerregte-forum in elke dorp en stad van ons land.

Die tirannie moet bestry word deur die opbouende verset van 'n lewenskragtige en goedgeorganiseerde minderheid wat in plaaslike verband deur veiligheidsaksies die polisiediens help om weer hulle strate in besit neem en kriminele weg te dryf, slaggate te herstel, waterlekke reg te maak en sypaadjies te verfraai.

Vandeesweek se landwye Solidariteit-aksie waaraan plaaslike gemeenskappe by 351 polisiestasies deelgeneem het, kan as die eerste stap na 'n landwye netwerk van burgerregteforums dien.

Wanneer goeie mense niks doen nie – sal die tirannie voortduur. Ons kan dus nie meer stilsit nie.

Willie Spies (regsverteenwoordiger van AfriForum)

Marie Spies (23 Mei 1932 – 4 Mei 2010)

Huldeblyk en bedankings – 7 Mei 2010

Mamma het haarself nooit op haar doopname voorgestel nie. Meeste het haar bloot leer ken as Marie.

Net haar naaste familie uit haar ouerhuis in Knysna het haar "Maria" genoem. Of sommer Marja – met die klem op die eerste "a" – tot haar ergernis.

Maar in hierdie pragtige en welbekende naam lê soveel betekenis opgesluit – begenadigde.

Omdat sy ons ma was, het sy ons leer praat – ons woordeskat is deur haar gevorm.

En deur haar gesprekke met ons (en sy kon lekker gesels) het sy by elkeen in ons gesin 'n woordeskat vasgelê het wat deurweef was van teksgedeeltes uit die Bybel.

Daardie teksgedeeltes het vasgesteek – sonder dat ons noodwendig eers die teksverwysings daarvan sou ken of onthou sou dit daardie beloftes van die Here soos keurige borduurwerk deel van elkeen van ons se lewens word.

"Sy genade is vir ons genoeg" – het sy gereeld uit 2 Kor 12:9 aangehaal.

Selfs in haar laaste verjaarsdagwense aan Pappa skryf sy op 1 April vanjaar: "Mag Hy ons nog lank vir mekaar spaar, en dat Sy genade vir ons genoeg sal wees!!"

Maar sy genade was selfs meer oorvloedig as wat Mamma op 1 April voorsien het. Op 4 Mei was sy 77 jaar 11 maande en 11 dae oud en op daardie dag het ons Hemelse Vader haar na Hom geneem.

Mamma het altyd vertel hoe baie die syfer 7 – die Bybelse volmaakte getal - in haar lewe beteken:

• Sy en Pappa is op die 7de van die 7de maand 1956 getroud;
  
• Hulle het 7 kinders;
  
• Haar moeder is op ouderdom 49 (dis sewe maal sewe) oorlede;
  
• Sy het 21 (dis drie maal sewe) kleinkinders;
  
• Sy was 77 jaar oud toe sy oorlede is; en
  
• Helaas begrawe ons haar vandag op die 7de dag van haar verjaarsdagmaand.
  

Maar ek het gesê dat haar lewe was sprekende voorbeeld is van iemand vir wie God se genade inderdaad genoeg was.

Ons het dikwels gevrees vir mamma se gesondheid – en haar lewe. Vyf-en-twintig jaar gelede in Junie-maand 1985 is sy opgeneem vir 'n hart-omleidingsoperasie. Sekere lewensbelangrike hartare was grootliks vernou en het behandeling nodig gehad. Destyds het sy in die verstaanbare oomblikke van vrees en onsekerheid oor die komende operasie berusting gevind in die woorde van Fil 1:23: "Want ek word van weerskante gedring: ek het 'n verlange om heen te gaan en met Christus te wees, want dit is verreweg die beste; maar om in die vlees (by julle) te bly is nodiger om julle ontwil."

Interessant genoeg, is die operasie destyds 'n dag voor die tyd gekanselleer weens 'n lewensbedreigende allergie vir jodium en sou sy sonder enige hartvatomleidings vir nog 25 jaar met ons bly.

Inderdaad was sy genade vir haar genoeg.

Vyf jaar gelede is ons almal wat haar so nodig gehad het – tot in ons fondamente geskud: 'n reuse kankergewas is by haar gediagnoseer. Maar soos Hiskia – het sy ook vyf genadejare van die Here ontvang.

Toe ons Dinsdag-oggend inderhaas na die Herfsmed Hospitaal is om haar te gaan bystaan– het ons stilweg gehoop en selfs verwag dat sy weer sou sterker word en om ons ontwil by ons sou bly. Maar dié slag het die Here se genade vir haar beteken dat sy voortaan saam met Christus sou wees. Om 10 oor agt Dinsdag-oggend het sy - na 'n kort rukkie van ongemak, onder die geklank van Ps 23, self haar oë gesluit en aanbeweeg.

Mamma het as opgeleide verpleegkundige gereeld terminale siek pasiënte verpleeg tot met hulle dood. Tydens die sterwensoomblikke van een so pasiënt jare gelede, het sy 'n gebed gedoen vir die vrou wat in erge angs en pyn verkeer het. Die vrou het stiller geraak, rustiger begin asemhaal en vreedsaam gesterf. Toe 'n familielid haar agterna bedank en loof vir haar "perfekte tydsberekening" het sy geantwoord dat dit nie haar tydsberekening is nie, maar dié van die Here.

En sy tydsberekening was ook in haar geval perfek. Almal in ons familie is dit eens dat ons vyf jaar gelede gewoon nie gereed sou wees om van haar afskeid te neem nie. Ons doen dit vandag as mense wat oor 'n tydperk van 5 jaar voorberei is om in dankbaarheid te mag afskeid neem.

Die bos-verhale van Dalene Matthee is vir ons almal van besondere waarde. Dit vertel die verhaal van die mense wat geleef en gewerk het as houtkappers en later bosbouers in die Knysna-woud. Dalene Matthee het uitstekend geslaag om die karakter van die bosmense saam te vat. As jy haar boeke lees voel dit byna asof mamma vir ons verhale uit haar eie kinderjare vertel.

Veral Toorbos, wat afspeel in Gouna-omgewing in die 1930's vertel dit baie mooi. Net soos die hoofkarakter in Toorbos het mamma skoolgegaan by die Huishoudskool op Knysna. Haar skoolhoof, Vita de Klerk, het haar aangemoedig om die boswêreld na skool te verlaat en haar in een van die Afrikaanse stede, Bloemfontein, te gaan bekwaam as verpleegkundige. Daar het sy toevallig vir oom Apie Spies met wie tannie Vita de Klerk intussen getroud is, versorg. Tannie Vita en Oom Apie het haar vir 'n ete oorgenooi en daar het sy Oom Apie se jonger broer Willie ontmoet. Mamma is seker die enigste mens wie se skoolhoof uiteindelik haar skoonsuster geword het en sy het enduit die hoogste agting vir Tannie Vita gehad.

Dalene Matthee beskryf die bosmense so. "Anderster mense…geheimsinnig soos die diepste boskloof waar weinig dit waag om 'n voet te sit …wat more met die openhartigheid van kinders hulle diepste vrese uitpraat, 'n laaste stukkie brood of patat met mekaar deel, 'n swakke se byl by hom vat en sy houe vir hom kap, (of) die hoogste krans aan die bergvoet uitklim om 'n heuningnes by te kom vir 'n soetigheidjie".

In haar geval sou dit net nie vir heuning wees nie maar 'n veldblom, soos 'n wilde koningsprotea, heide of selfs 'n arm vol kosmos langs 'n hoofpad op die Hoëveld. Maar die eerste prys na 'n mooi fynbos-blom, was 'n steggie wat sy met groot sorg op die kombuis se vensterbank in 'n glasie water sou versorg totdat fyn worteltjies begin uitstoot en die steggie tekens toon dat dit self kon groei om iewers in haar tuin 'n plekkie te vind.

Daar groei nou nog 'n rank-rosie in haar tuin wat sy gekweek het uit 'n steggie wat ek so paar jaar gelede vir haar moes breek uit die bos voor die murasie van haar grootword-huis in Gouna.

Uiteraard was haar eerste jare in Bloemfontein vir haar 'n groot aanpassing want al die steggies wat met groot sorg na 'n Desember-vakansie uit Knysna saamgebring is het gewoonlik met die eerste strawwe Bloemfontein-ryp doodgeryp. Sy was was nie gewoond aan die barre, droë koue van die Vrystaat nie, want waar sy vandaan kom was alles groen.

Anders as meeste mense wat hunker na-sonskynweer was mamma op haar gelukkigste in koel ligte reënweer – soos in die bos. Dinsdag was juis so koel ligte reëndag, met Pretoria so groen soos dit in jare nog nie in herfstyd was nie.

In Toorbos vertel die skryfster hoe die afkap van 'n reuse Outenikwa-geelhout of Kalander 'n blou gat in die groen bosdak gelaat het wat net nie wou toegroei nie.

Die heengaan van Mamma – laat ook so gat – maar ons treur nie daaroor soos die ongelowiges nie. Sy het ons immers geleer om "die dinge wat agter is te vergeet en ons uit te strek na wat voorlê".

Daarom wil ek graag die geleentheid gebruik om elkeen van u wat hier is te bedank.

Regdeur haar lewe het mamma energie en krag gekry van die mense wat rondom haar was. Ons kon dikwels sien hoe 'n besoek van kinders of kleinkinders weer nuwe lewe in andersins moeë oë gebring het. Daarom waardeer ons dit dat u almal hier is.

Baie dankie vir tannie Bertha Spies en Maria vir die pragtige begeleiding.

Ons dank ook aan Ds Dirk Lourens vir die diens en ook sy besoek by die Herfsmed kliniek Dinsdag-oggend. So ook aan Ds Jan van den Berg en Fried Ferreira wie albei die familie bygestaan het Dinsdagoggend.

Besondere dank ook aan die dokters wat haar behandel het in die laaste tyd – Dr Joggie Jansen en Dr Boegman asook die personeel van die Herfsmed kliniek.

Ons dank ook aan Mario van Rensburg vir besondere professionele en bedagsame diens rondom die begrafnisreëlings.

Aan die sustersvereniging van die Evangelies-Gereformeerde Kerk Rietfontein, baie dankie vir die verversings na die tyd. Mamma het niemand by die huis laat loop sonder 'n koppie tee nie. U word uitgenooi om ook agterna terug te kom na die kerk om hier 'n koppie tee saam te geniet.

Aan ons sussies, Marita en Mariechen wat die blomme rangskik het, dankie dat julle dit kon doen soos Mamma daarvan sou hou.

Marita en Mariechen is albei na mamma vernoem. Marita verjaar die 22ste Mei en Mariechen die 23ste – op haar verjaardag. Sy het hulle altyd "haar presentjies" genoem.

Marita, dankie vir die reuse geskenk wat jy vir mamma teruggegee het deur – ten koste van jouself en jou gesin – soveel tyd aan haar verpleging tuis te spandeer en vir pappa uit te help as hy jou nodig gehad het. Mariechen wat Maandagnag (en verskeie vorige nagte) by haar deurgebring het, baie dankie

Ek sluit graag met 'n gedig wat swaer Johann Jordaan jare terug geskryf het en gister bygewerk het -

In haar jongmeisiedae, in Knysna se woud,

tussen bosreuse: vlier, kwar en ysterhout;

is 'n mens gevorm – 'n vrou soos min ander –

eiesoortig, uniek soos die Knysna kalander.

 

 

In daardie wêreld wat geen mens ontsien nie,

Is spoelgoud ontdek in die Bos se Homtini.

Net so, in 'n wêreld bekend om sy hout,

Is 'n meisie gelouter tot suiwer goud.

 

En later sou al daardie rykdom ontvou

'n moeder, 'n skoonma, 'n ouma, 'n vrou –

so uniek en besonders dat almal verstaan:

Daar's lig en daar's lewe waar Marie Spies gaan.

 

Maar wyl 'n geelhout se blarekroon

ver bo die ander bome uittroon,

staan haar stam in die grond tussen mos en gras

waar die vaalvrot soos kanker vreet aan die bas.

 

En diep in die grond raak sy stadigaan los

van alles wat aards is én bome én bos –

tot die dag dat 'n windjie haar óm kon stoot

en 'n gat in die bosdak onpeilbaar ontbloot ...

 

En ons wat wil swik van die smart en die seer,

vind berusting en troos, want ons weet dat sy weer

– van lyding bevry, soos 'n jongmeisie, tans ligvoets tussen varings, oor kreupelhout dans!

Berig in Saturday Argus oor "jammer se"

'I benefited from apartheid'
By Thabiso Thakali

Horrified by the racist video made by four white students at the University of the Free State and then humbled by the Australian government's apology to the Aboriginal people, Karl Gostner, 35, has started an online blog to encourage white South Africans to acknowledge the horrors of the past.The blog, the apartheid apology, seeks to be a public record of a gesture of contrition by thousands of white South Africans willing to "say sorry for apartheid and contribute to the healing of the nation". According to Gostner, a similar site has also been established on social networking blog Facebook."This is something I thought of for a number of years now, but after several racial incidents, including the video made by four white students, I decided this would become a public record of white South Africans acknowledging the horrors of the past and their commitment to the future of the country," explained Gostner, a Cape Town radio manager.

'Leave that to the guilty parties'

He said it had been remarkable for him to realise how many white South Africans squirmed from acknowledging that they benefited from apartheid.Despite taking no part in apartheid atrocities, Gostner has offered his own apology on the blog because he believes he benefited from the system. "There is no doubt that I benefited from apartheid," he said. "I went to a well-funded school. I never had policemen raiding my home, arresting my parents, teargassing my classroom or anything else that constituted the teenage years of many black South Africans who are my peers. The fact that I have a successful life today is because I did not experience the violence of apartheid."In the three weeks since the blog was launched, Gostner has received a mixed bag of messages from individuals and organisations that "feel very strongly about doing something to acknowledge the wrongs of the past" and those who believe the idea is patronising.

'The book needs to be closed now'

"You can only apologise if you are responsible for some action or inaction. In your case the ANC was unbanned and you weren't even of maturity age," wrote an anonymous contributor to the blog."You benefited from apartheid, which is something you should acknowledge, but it is illogical that you apologise for something you had no active part in and were too young to play an active part in opposing. Leave that to the guilty parties.

"The Freedom Front Plus said it believed the exercise of asking people to apologise was unnecessary because it would be impossible to judge who needed to apologise and who did not."Our view is that an apology and forgiveness is a once-off event, that is according to the Christian tradition. South Africa has gone through the very traumatic truth and reconciliation process of the 1990s. Many apologies were made and noted."The book needs to be closed now. We should leave the past behind us and learn from it," said FF+ spokesperson Willie Spies.

Spies questioned how far back apologies would have to go if people were to consider British atrocities against Boer women and children in concentration camps, and the wars fought by King Shaka and King Mzilikazi against the Sotho and Tswana speakers' forefathers."We need to learn to adopt an inclination towards the future. A repeated focus on the past creates a culture of non-accountability - a culture that blames all present failures and neglects on the past and on external factors."This is a self-destructive culture and, as South Africans, we should learn to overcome it," he said.Spies said an incident such as the racist video at UFS took place despite the main Afrikaans- speaking churches and Afrikaner political leaders having apologised for the wrongs of the past. It was not apologies that would change attitudes, but rather a change of heart.

Meanwhile, the UFS management is yet to decide on the future of the Reitz hostel where the video was made. The hostel is expected to be closed after the university council gave a mandate to management to consider its future following the racism furore. University spokesperson Lacea Loader said management was still considering the future of the hostel and an announcement would be made soon.

Partnerships needed to save education

Education Minister Naledi Pandor should engage parents, school governing bodies and communities as partners and not as enemies if she wants to save South Africa from its current education crisis.

This was the reaction of the FF Plus’ parliamentary spokesperson on education, Willie Spies to the publication of a report by the financial weekly Finweek, which reveals that South Africa is facing an education crisis.

The report revealed a fundamental crisis in the education system which is sorely lacking resources to equip a nation adequately for future growth. Some startling statistics and findings published in the report include the following:

During the past two years, 535 000 people were ejected from school without any passing certificate and a very uncertain future

At this time, citizens between the ages of 20 and 24 represent 14% of the labour force, but are already over-represented among the unemployed, accounting for roughly 27% of that number.

Of the 564 775 matriculants who wrote the year-end exam last year, more than 200 000 failed.

The decline in pass rate and a lack of skills, says the report, are creating a slippery slope for further economic growth.

Between 1999 and 2004, an average of only 4,4% of matriculants achieved mathematics passes adequate for gaining entry into university to study natural sciences.

In 1999 only half of the country's maths and science teachers had tertiary qualifications in these subjects.

For the past 16 years, fewer than 7% of Senior Certificate candidates passed higher-grade maths, according to a 2007 Centre for Development Enterprises survey on maths and science in schools.

In 2006, only 4,8% of matriculants passed higher-grade maths, and only 5,7% passed higher-grade science.

When the class of 2010 (now in grade 10) was in grade three in 2001, the national survey of performance showed that 30% did not achieve the required standard in numeracy, and 54% did not achieve the required standard in literacy.

For the class of 2011, the 2005 grade-six evaluation showed that only 28% performed at the required standard in numeracy. For literacy, it was only 38%.

In addition to the education crisis, South Africa is losing skilled professionals to other countries that use South Africa as a hunting ground for recruitment. A study recently found that the loss of one skilled professional in South Africa costs up to 10 unskilled jobs.

It is clear that the ANC government will have to re-orientate itself to save the country from more crises caused by skill shortages and inferior education. Unfortunately the present approach by Ms Naledi Pandor and her provincial education departments to target and victimize the few successful schools such as the Ermelo High School with political activism and court action, while the bulk of the education system remains unchanged, spells nothing good for the future.

Lig in die tonnel

Vandag was ek verstom om in die winkel te kom en by 'n gewone ou oom te verneem van sy (en ek glo duisende ander soos hy se ongetemde woede oor die kragonderbrekings. Ek sal die goed wat hy kwytgeraak het nie herhaal nie, maar hy was kwaad.

Ek verneem van plekke wat reeds drie dae na mekaar byna voldag sonder krag was. Wat mense nog moedeloser maak is die feit dat daar geen einde in sig is vir die ellende wat deur die beterweterige bewindshebbers se wanbestuur veroorsaak is nie.

Die Oom in die winkel druk met sy wysvinger op die voorbladfoto op Beeld van treine wat deur gefrustreerde pendelaars aan die brand gesteek is en se: "sien jy, hulle maak alles tot niet. Hulle het die krag opgeneuk en nou dink hulle hulle gaan die probleem oplos deur die trein te vernietig. Wat gaan in hulle koppe aan?!"

Die vryskutjoernalis en energiekenner, Andrew Kenny skryf nou die dag vir my die enigste manier waarop Suid-Afrika die 2010 Wereldbeker kan aanpak is met die toepassing van drastiese beurtkragmaatreels. Die stede waar wedstryde gespeel gaan word gaan krag he, maar die res van die land gaan in donker gehul wees.

Dit kan tog nie daar gelos word nie. Ons moet iets doen. Ons land is ryp vir verandering.

Ek gesels bietjie met die Oom en eintlik het ek nie antwoorde nie. Dit help nie om hom te herinner dat ek onlangs Jan Heunis se boek "die Binnekring" gelees het en dat ek uit die perd se bek gehoor het dat die "onderhandelaars" vir 'n nuwe grondwet 15 jaar terug nie 'n vinger verroer het om iets vir die mense wat hulle daar gekry het, te onderhandel nie. En dat wat ons nou beleef net die logiese uiteinde van daardie proses is nie.

Ek noem toe maar vir die Oom dat die toekoms nie in die hande van die huidige bewindhebbers is nie, maar die die hande van Een wat groter as ons almal is. Soos die koloniale bewind in Suid-Afrika sy einde gehad het, so het ook die apartheidsbewind sy Moses teegekom, maar helaas, so sal ook die huidige bewind ook op sy tyd tot niet gaan. Ons moet ons net met die regte dinge besig hou, aanhou werk, aanhou droom en die geloof behou - daar is hoop op uitkoms.

Die Oom se blik versag en sy vrou langs hom stem heftig saam. Ons groet mekaar en ek se vir die Oom hy moet moed hou. Hy glimlag vir die eerste keer: "ou maat onthou, voor in die wapad brand 'n lig, ne?.."

Ja Oom, daardie Lig brand en geen mens kan dit uitdoof nie.

Jake White - 'n simbool en inspirasie

Jake White se aankondiging dat hy uittree as Springbok afrigter, laat mens tog met 'n gevoel van hartseer. Almal weet dis die regte ding om te doen. Hy het sy doelwitte bereik, 'n sukses gemaak en hy verlaat die partytjie op 'n baie hoe noot. Maar Jake White het 'n simbool geword van baie dinge wat Suid-Afrikaners vandag ook beleef.

Tot voor die wereldbekertoernooi was Jake White die slaansak van elke Jan-Rap en sy maat se kits-kundigheid oor rugby. Die vader van alle oningeligte kritici was sekerlik ons eie parlementere hofnar en sportkomitee voorsitter, Butana Kompela.

Die kritiek wat Kompela en SA Rugby se twee politieke aanstellings (Oregan Hoskins en Mike Stofile) dikwels ongegrond teen White uitgespreek het, was op 'n manier simptomaties van die tipe teenstand wat elke wit Suid-Afrikaner in die Suid-Afrika van vandag beleef. Ek spot dikwels dat Jake White se van waarskynlik die vernaamste rede was waarom baie ANC politici (wat die laaste week besonder stil was) hom so gehaat het.

Die onregverdige kritiek en teenstand wat White beleef het is op 'n manier analoog aan die onregverdige behandeling wat Suid-Afrikaners uit minderheidsgroepe aan die hand van veral misdaad, regstellende aksie en marginalisering in die werkplek beleef.

Maar soos White, ten spyte van teenkanting deur 'n klomp narre, sy visie behou het, sy doelwitte lewendig gehou het en sy manne aangespoor het om uiteindelik alle kritici se monde stil te maak, net so kan elke gemarginaliseerde in Suid-Afrika weet dat deur visie te behou, gemotiveerd te bly en die wenpaal in die oog te hou, die oorwinning tog anderkant die horison wag.

Dis die les wat ek geleer het uit die storie van Jake White.

Meeste punte, meeste drieë, geen beker

Lanklaas was ek so teleurgesteld oor ‘n sportuitslag soos met die parlementêre wêreldbeker wat pas in Parys ten einde geloop het.
As deel van die Suid-Afrikaanse span was dit heerlik om deel te wees van ‘n stukkie positiewe samespel. Na die tweede wedstryd was ek (en al die ander spanlede) oortuig dat die trofee vir ons wink.

Daar sou geen eindstryd wees nie en die wenner sou aangewys word deur na die spanne se vertonings in die drie wedstryde te kyk. ‘n Wen sou 3 beteken, ‘n gelykopuitslag 2 en ‘n verloor 1.

Almal was onder die indruk dat daar in geval van ‘n gelykopuitslag met toernooipunte, eers na wedstrydpunte aangeteken en daarna na drieë gedruk, gekyk sal word om die wenner te bepaal. Al ons planne was gevolglik gemaak rondom die druk van drieë. En dit het ons ook reggekry.
Donderdag was die laaste rondte wedstryde. Maar die organiseerders was onkant betrap. Hulle het begin besef dat daar teen hulle verwagtinge in, 3 spanne sou wees wat aldrie hulle wedstryde sou wen: SA, Nieu Zeeland en Australië.

Daar moes toe vinnig op ‘n werkswyse besluit word en die besluit word toe – op die laaste dag van die toernooi - geneem dat “punte aangeteken minus punte afgestaan” sou tel.
En dit was die spyker in ons kis. Ons het 15 punte afgestaan en Nieu Seeland slegs 8. Ons sou dus 7 meer punte as hulle moes aangeteken het om gelykop te wees. Ongelukkig het ons net 5 meer punte as hulle gehad – en daarmee was die slag gelewer. Nieu Seeland het die parlementêre wêreldbeker weer gewen – met minder punte, minder drieë en waarskynlik ‘n swakker span as ons s’n.

Die finale uitslag (eerste drie plekke) was soos volg

1. Nieu-Zeeland: 9 toenooipunte; 46 vir 8 teen; 7 driëe
2. Suid-Afrika: 9 toenooipunte; 51 vir 15 teen; 9 driëe
3. Australië: 9 toernooipunte; 42 vir 13 teen; 7 driee